Η αιματοβαμμένη αγροτική εξέργεση στο Ζάρκο το 1882

Τιμήθηκε προσφάτως στο Κιλελέρ της Λάρισας, η 107η επέτειος της εξέγερσης των αγροτών. Χιλιάδες αγρότες σε δεκάδες μέρη της χώρας μας έχασαν την ζωή τους,
προκειμένου να διεκδικήσουν πίσω τα σπίτια και τα χωράφια τους από τους τσιφλικάδες. Στο Ζάρκο το 1882 οι κάτοικοι γράφουν με αίμα την δική τους σελίδα στην αγροτική επανάσταση και αποτελούν την αιτία να ξεσηκωθούν και άλλα μέρη της χώρας. Η πείνα και η δυστυχία τότε στο χωριό, ξεπερνούσε κάθε άλλη περιοχή με αρκετούς κατοίκους να λένε σύμφωνα με συγγράμματα «Χίλιες φορές ήταν καλύτερα με τους Τούρκους».

Ας δούμε λοιπόν τι αναφέρει η Φιλόλογος κα Τσιοτινού Αθανασία σε έρευνά της:

Με την προσάρτηση της Θεσσαλίας στην Ελλάδα το 1881, το Ζάρκο, μαζί με άλλα χωριά της ευρύτερης περιοχής, πέρασε στην ιδιοκτησία του τσιφλικά Χρηστάκη Ζωγράφου με τον οποίο οι κάτοικοι ήρθαν σε άγρια σύγκρουση με επακόλουθο την γενική εξέγερση της περιοχής και την επέμβαση των κρατικών δυνάμεων. Εκείνη την εποχή, βουλευτής Τρικάλων ήταν ο, γεννημένος στο Ζάρκο, Νικόλαος Ταρμπάζης, πολέμιος του Χρηστάκη Ζωγράφου. Μάλιστα, σύμφωνα με μια εκδοχή, η οικία του Ταρμπάζη στο Ζάρκο καταστράφηκε από άνδρες του Ζωγράφου.

Από το φθινόπωρο του 1881 μέχρι το 1883 οι κολίγοι στο Ζάρκο Τρικάλων ήταν σε συνεχή δράση. Με την κατάληψη του Ζάρκου από τον ελληνικό στρατό οι Ζαρκινοί αρνήθηκαν το ιδιοκτησιακό καθεστώς του Ζωγράφου. Οι επιστάτες κατήγγειλαν τους Ζαρκινούς κολίγους, ότι δήθεν έκαναν επιδρομή στο χωριό και κατέλαβαν τα κτήματα του Ζωγράφου. Μετά τις καταγγελίες αυτές είχαμε επέμβαση της χωροφυλακής, ξυλοδαρμούς και συλλήψεις. Η μεγάλη όμως επίθεση εναντίον των κατοίκων του Ζάρκου έγινε μετά την άρνησή τους να αναγνωρίσουν τα ενοικιαστήρια συμβόλαια των σπιτιών τους, λίγο καιρό μετά την απελευθέρωση του Ζάρκου από το στρατό. Σε απάντηση, οι επιστάτες του Ζωγράφου έκαναν αγωγές, με βάση το νόμο για τις εξώσεις, στον πρόεδρο των πρωτοδικών των Τρικάλων, εναντίον 12 οικογενειών του Ζάρκου. Όχι μόνο πέταξαν τις οικογένειες στο δρόμο, αλλά γκρέμισαν και τα σπίτια τους.

Το Μάρτη του 1882, αφού είχαν προηγηθεί πολλές συγκρούσεις και επεισόδια ανάμεσα στους κολίγους και τους επιστάτες, πραγματοποιείται μεγάλη εξέγερση στο χωριό (πρόδρομος της εξέγερσης του Κιλελέρ το 1910) εναντίον του τσιφλικά Ζωγράφου, που καταλήγει σε ένοπλη εξέγερση των κατοίκων του χωριού. Η πείνα, η δυστυχία, οι αδικίες, οι διαδοχικοί διωγμοί, οι δολοφονίες και οι εγκλεισμοί στις φυλακές, καθώς και η προστασία που έβρισκαν οι διώξεις από το επίσημο κράτος, οδήγησαν τους Ζαρκινούς να πάρουν τα όπλα εναντίον της επιστασίας, των αγροφυλάκων και των χωροφυλάκων του σταθμού. Μπήκαν στην επιστασία, έκαψαν όλα τα εικονικά συμφωνητικά, άνοιξαν τις αποθήκες και μοίρασαν τη σοδειά στις φτωχές οικογένειες του χωριού.

O βουλευτής Νικόλαος Ταρμπάζης ήταν στο πλευρό των Ζαρκινών όλο αυτό το διάστημα και προσπάθησε να βρεθεί κάποιος συμβιβασμός, προτείνοντας κάποια μέτρα τα οποία, όπως ήταν φυσικό, δεν έγιναν δεκτά από το κράτος. Ο Ταρμπάζης προφυλακίστηκε για 5 μήνες μαζί με τους προκρίτους, που θεωρήθηκαν υπαίτιοι, μέχρι που έγινε η δίκη και απελευθερώθηκε.

Ο Νικόλαος Ταρμπάζης γεννήθηκε το 1851 στο χωριό Ζάρκο. Τελείωσε το Γυμνάσιο και το Πανεπιστήμιο στην Αθήνα και πήρε το δίπλωμα της Νομικής. Ήταν γέννημα, θρέμμα της αγροτιάς, συνεπής ακούραστος, ακέραιος και αδιάφθορος. Η συμβολή του στην προώθηση και ωρίμανση του αγροτικού ζητήματος στη Θεσσαλία είναι πολύ μεγάλη. Οι αποκαλύψεις και οι καταγγελίες του στη Βουλή εναντίον των Ελλήνων τσιφλικάδων και ιδιαίτερα εναντίον του μεγαλοκεφαλαιούχου ομογενή Χρηστάκη Ζωγράφου είναι συγκλονιστικές. Οι λύσεις που προτείνει για την αντιμετώπιση του αγροτικού ζητήματος είναι πρωτοποριακές. Διετέλεσε βουλευτής για 18 ολόκληρα χρόνια από το Νοέμβρη του 1879 ως το Σεπτέμβρη του 1902.

Στη μνημειώδη ομιλία του, στις 5 Μαρτίου του 1883, σε συνεδρίαση της Βουλής, τάχθηκε με θάρρος υπέρ των κολίγων και κατά των τσιφλικάδων. Διεκτραγωδώντας την κατάστασή τους τόνισε μεταξύ των άλλων: « [.] Οι επιστάται του Χρηστάκη Ζωγράφου εις τινας κολίγους έθετον εις τους πόδας και σιδηράς αλύσεις, τας οποίας έθετον εις τους ίππους των».

Είναι χαρακτηριστικός ο διάλογος του Ταρμπάζη με τον τότε πρωθυπουργό Χαρίλαο Τρικούπη, όταν ο δεύτερος τον κάλεσε στο σπίτι του και του παραπονέθηκε γιατί ο Ταρμπάζης έπαιρνε ανοιχτά θέση εναντίον του «μεγάλου ευεργέτη του έξω ελληνισμού και ομογενή», μεγαλοτσιφλικά Ζωγράφου.

-Τρικούπης: «Κύριε Ταρμπάζη, είμαι εξουσιοδοτημένος από τον κύριο Ζωγράφο να σας θέσω την ακόλουθη ερώτηση. Εάν θέλετε να αποκαταστήσετε τις σχέσεις σας μ’ αυτόν και εάν συμφωνείτε, σας προσφέρεται η θέσις του υποδιοικητού της Εθνικής Τραπέζης της Ελλάδος».



-Ταρμπάζης: «Κύριε Πρόεδρε, ο κύριος Ζωγράφος υπήρξε τύραννος καθ’ όλην την σημασίαν της λέξεως. Κατέστρεψε την γενέτειράν μου, το ακμάζον άλλοτε χωρίον Ζάρκον. Την ιδίαν πατρικήν οικίαν μου τα όργανά του κατέστρεψαν…Είναι άρπαγας. Είναι Σάϋλωκ… Ευχαριστώ για την προσφορά, αλλά δε δέχομαι. Αγωνίζομαι για την αποκατάσταση των ακτημόνων καλλιεργητών γης της Θεσσαλίας. Δεσμευόμενος μέσα στον αγώνα, δεν το κάνω με την υστεροβουλία να αποκτήσω πλούτη ή ανώτερες θέσεις. Όχι, με προσβάλετε…»